نقد انیمیشن «فرار مرغی: طلوع ناگت»؛ سرگرم کننده اما فراموش شدنی
حالا تقریبا همه از یاد برده اند که «فرار مرغی» (2000) در دوران اکران تا چه اندازه مورد توجه قرار گرفت و چه اثر کم نظیری بود. فرار مرغی نخستین فیلم استاپ موشن بلند استودیوی آردمن به حساب می آمد که پیش از آن هم با انیمیشن های کوتاه «والاس و گرومیت» چند جایزه ی اسکار برده و البته قلب انیمیشن دوستان را ربوده بودند. همه آن روزها عاشق ساخته های آردمن بودند -منتقدان، سینمادوستان، سینه فیل ها، خانواده ها و کودکان- زیرا منحصربه فرد به نظر می رسید، از قصه ی دوست داشتنی تا سبک بصری مسحورکننده اش. به کارگردانی پیتر لرد و نیک پارک، فرار جوجه ای به یک موفقیت بزرگ برای استودیوی دریم ورکس تبدیل شد که در تولید و توسعه ی فیلم به کمک آردمن آمده بود. در این سال ها، آدرمن به ساخت فیلم ها و انیمیشن های هیجان انگیز ادامه داده است، از جمله «بره ناقلا» (2015) اما هنوز نتوانسته است که موفقیت های تجاری فرار مرغی را تکرار کند و احتمالا به همین دلیل بود که آن ها تصمیم گرفتند قسمت دوم را بسازند. فرار مرغی برای یک نسل دیگر ساخته شده بود و «فرار مرغی: طلوع ناگت» (Chicken Run: Dawn of the Nugget) می خواهد همان جادو را به کودکان نسل جدید منتقل کند اما کاملا به هدف خود نرسیده است، نقد این انیمیشن را باید با بررسی این نکته آغاز کنیم.
هشدار: در نقد انیمیشن «فرار مرغی: طلوع ناگت» خطر لو رفتن بخش هایی از داستان وجود دارد
فرار مرغی: طلوع ناگت به کارگردانی سم فل، در وهله ی اول تلاش می کند که خلاصه ای از رویدادهای نسخه ی پیشین ارائه دهد، انیمیشنی که در واقع نسخه ی مرغی-جوجه ای فیلم «فرار بزرگ» (1963) بود، با این تفاوت که به جای اردوگاه آلمان نازی، ماجراها در مزرعه ای در یورکشایر انگلستان اتفاق می افتاد. آن انیمیشن دو قهرمان اصلی داشت، یک خروس آمریکایی به نام راکی (با صداپیشگی مل گیبسون در اولی، و زکری لی وای در دنباله) و یک مرغ لج باز انگلیسی به نام جینجر (با صداپیشگی جولیا صوالحه در اولی و تندی نیوتون در دنباله)، این دو حالا ازدواج کرده اند و در یک مکان امن در کنار دیگر مرغ ها زندگی ایده آلی دارند، جایی به دور از انسان های ترسناک و بی رحم.
دختر جوان آن ها، مالی (بلا رمزی) ماجراجو است و می خواهد جهان را ببیند و متوجه شود آن سوی مرزهای خانه چه خبر است اما جینجر که هنوز هم خاطرات تلخ گذشته را فراموش نکرده است به او اجازه نمی دهد که از جزیره خارج شود و راکی هم به دخترک درباره ی جهان بیرون حرفی نمی زند. مدتی بعد، انسان ها با کامیون ها و تجهیزات از راه می رسند و در آن حوالی شروع به ساخت وساز می کنند. جینجر که احتمال می دهد آن ها را در حال تأسیس یک مزرعه برای مرغ ها هستند، از باقی اعضای گروه می خواهد که حرکتی نکنند و منتظر خروج انسان ها باشند، مالی اما نمی تواند جلوی کنجکاوی خود را بگیرد و از دریاچه عبور می کند و در ادامه به گروهی از مرغ های جدید ملحق می شود.
انیمیشن فرار مرغی: طلوع ناگت سپس با چند ست پیس اکشن درجه یک ادامه پیدا می کند که نوآوری های دیوانه وار و کمدی اسلپ استیک مشهور استودیوی آردمن نیز در آن ها به چشم می خورد. بعد از اینکه مالی ناپدید می شود، راکی، جینجر و دیگر مرغ های فیلم اول (به همراه نیک و فچر، دو موش که ظاهرا مهارت ویژه ای در ساخت وساز دارند) یک گروه نجات تشکیل می دهند و سفری را برای یافتن دخترک آغاز می کنند. حتی عناصر دیستوپیایی فیلم های علمی-تخیلی را هم انجام پیدا می کنید، زیرا شخصیت ها در بخشی از قصه، درون یک مرغ داری فوق پیشرفته گرفتار می شوند که مرغ های آنجا قلاده ای به گردنشان بسته شده است که آن ها را به زامبی های احمق و خوشحال تبدیل می کند (زیرا مرغ های خوشحال در مقایسه با مرغ های مضطرب و ترسو گوشت خوشمزه تری دارند. اتفاق خوبی است که استودیوی آردمن علاقه اش به کمدی سیاه را هم اینجا به شکل نامحسوس به نمایش گذاشته است).
فیلم در لحظاتی به اوج می رسد که به کمدی بصری و عناصر مضحک اما بامزه تکیه کرده است و سازندگان فرصت پیدا می کنند تا ایده های کوچک خلاقانه ی خود را به درستی عرضه کنند. انیمیشن خمیری دست ساز آن ها هم باعث شده است تا تاثیرگذاری همه چیز دوبرابر شود. پیاده سازی و طراحی درست این شخصیت ها و جهان اطراف آن ها بی گمان آسان نبود اما آردمن مطابق انتظار موفق شده است تا جهان مورد نظر خود را با جزئیات کامل خلق کند. فرار مرغی: طلوع ناگت اما متاسفانه در لحظاتی بد است که بیش از حد تلاش می کند احساسی و دراماتیک باشد. در مجموعه ی بره ناقلا یا همان «شان گوسفنده» -که دیالوگی ندارد- عمل است که احساس را می آفریند و پرداخت شخصیت ها از طریق حرکت، رفتار و حالات صورت شخصیت ها صورت می گیرد. این مسئله حتی درباره ی «شان گوسفنده: فارماگدون» (2019) نیز صدق می کرد که اگرچه از نظر کیفیت فاصله ی معناداری با قسمت اول داشت اما به اندازه ای سرگرم کننده بود که حداقل ارزش یک بار تماشا را داشته باشد.
فرار مرغی: طلوع ناگت دقیقا به همان مسیر فارماگدون رفته است و وضعیت مشابهی دارد، یک انیمیشن سرگرم کننده اما نه چندان جاه طلبانه که نمی تواند به نسخه ی پیشین نزدیک شود و در شخصیت پردازی هم موفق عمل نمی کند. فرار مرغی اصلی اثری گویا و تاثیرگذار بود؛ شخصیت ها متمایزتر بودند و با یکدیگر تعامل بیشتری داشتند. عدم حضور مل گیبسون به عنوان صداپیشه شخصیت راکی هم بی تردید یکی از دلایل ضعف این نسخه است، زیرا خروس دوست داشتنی در نسخه ی دوم چندان سه بعدی و عمیق از آب در نیامده است. فیلم البته یک شخصیت جدید به نام فریزل هم دارد، یک مرغ هیجان زده -با لهجه ی غلیظ یورکشایری- که او هم علاقه ی زیادی به ماجراجویی دارد و با مالی دوست می شود. حضور این شخصیت های جدید نشان می دهد که سازندگان هم آگاه بوده اند که تنها با اتکا به شخصیت های نسخه ی اصلی نمی توانند اثر راضی کننده ای تولید کنند، خصوصا وقتی خبری از صداپیشگان اصلی هم نیست.
فرار مرغی: طلوع ناگت به اندازه ی قسمت اول بامزه نیست، گاهی کش دار می شود و اثر خاطره انگیزی به حساب نمی آید که تا مدت ها در ذهن شما باقی بماند. اما سرگرم کننده است که شاید از همه چیز مهم تر باشد. فرار مرغی یک انیمیشن ساختارشکن و جریان ساز بود که آردمن را به یکی از استودیوهای مطرح جهان تبدیل کرد، طلوع ناگت اما برای وقت گذرانی و یک ملاقات کوتاه شیرین با شخصیت های قدیمی ساخته شده است، فیلمی که کودکان را تا حدودی سرگرم می کنند و بزرگسالان را هم آزار نمی دهد. ما زمانی از آردمن انتظارات بالایی داشتیم، اینکه پیاپی شاهکار تولید کنند و هنوز هم انتظارات بالایی داریم اما اینکه خود آردمن چه اهدافی را دنبال می کند و چه انتظاراتی از خودش دارد، بحث دیگری است.
شناسنامه انیمیشن «فرار مرغی: طلوع ناگت» (Chicken Run: Dawn of the Nugget)
کارگردان: سم فل
نویسندگان: کری کرک پاتریک، جان اوفارل و ریچل تانرد
صداپیشگان: تندی نیوتون، زکری لی وای، بلا رمزی، ایملدا استنتون، دیوید بردلی، جین هرکس، دنیل میز
محصول: 2023، آمریکا
امتیاز سایت راتن تومیتوز به فیلم: 80٪
امتیاز متاکریتیک به فیلم: 63٪
امتیاز سایت IMDb به فیلم: 6.5 از 10
خلاصه داستان: راکی و جینجر پس از فرار از مزرعه، زندگی آرامی را سپری می کنند اما فرزند ماجراجوی آن ها باعث می شود تا با مشکلات تازه ای روبه رو شوند…
منبع: Vulture